Open Access

Metin Toprak

• Sanat ve ahlâk arasındaki ilişki Antik dönemden bu yana tartışılan en eski felsefi sorunlardan birisi olarak görülebilir. Bu iki alan arasında varolduğu düşünülen doğrudan bağı kabul etmeyen ve "çıkarsız hoşa gitme" kavramıyla sanatın özerkliğini ilan eden Kant'ın estetiğiyle birlikte sorun kısmen çözülmüştür. Sanatın özgürlüğü anlamına gelen bu ayrım 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren relativizm ve postmodernizm akımlarının yardımıyla daha da kabul edilebilir hale gelmesiyle günümüzde bu iki alan arasındaki ilişkiye vurgu yapmak nerdeyse imkansız hale geldi. Jauss'un bu konudaki düşünceleri bu nedenle neredeyse bir istisnaya karşılık gelirler. Jauss'un kuramı sanat ve edebiyatı okur ve alımlayıcı açısından ele alır ve sanat ve edebiyat aracılığıyla okur ya da alımlayıcının ahlâki yargılar oluşturduklarını söyler.
• The relation between art and ethics can be seen as one of the oldest philosophical issue that has been discussed since ancient era. The issue is partially solved by Kant's aesthetics which does not accept the direct relation between them and declares autonomy of art with the phrase "disinterested pleasure". This distinction which means the independence of art has been more accepted in the second half of the 20th century with the help of relativism and postmodernism and in the present it seems even impossible to emphasize on the relation between them. Jauss' ideas about this issue mean exception for that reason. Jauss' theory deals with art and literature in terms of reader and receptive and states that reader and receptive constitute ethical judgment by means of art and literature.