TY - JOUR A1 - Bazarkaya, Onur T1 - Scharlatane in Abdera : über Wissen und Gelehrtentum in Christoph Martin Wielands Geschichte der Abderiten T1 - Abdera Şarlatanları: Christoph Martin Wieland'ın Geschichte der Abderiten adlı Romanında Bilgi ve Bilgelik T2 - Diyalog : interkulturelle Zeitschrift für Germanistik / Organ des türkischen Germanistenverbandes GERDER N2 - Scharlatane waren für die Gelehrtendiskurse der Frühen Neuzeit von kaum zu überschätzender Bedeutung, da sich anhand ihres Negativbeispiels Verhaltensideale formulieren ließen, die für die Wissenschaft maßgeblich waren. Das Interesse an dieser Figur reichte auch in die Literatur hinein, wo sie in vielfältiger Weise aufgegriffen wurde und um 1800 verstärkt in Erscheinung trat. Christoph Martin Wieland war einer der Autoren, die sich besonders intensiv mit ihr befassten. In seinem Roman Geschichte der Abderiten (1773-1779) inszeniert er den geistigen Gegensatz, der zwischen dem Protagonisten Demokrit, einem beispielhaften Gelehrten, und seinen Mitbürgern, den törichten Abderiten, besteht. Die These des vorliegenden Beitrags lautet, dass Wieland damit auf eine poetische Reflexion von Wissen abzielt, wobei er mit Hilfe des Scharlatanmotivs die wissenschaftlichen Ausschlussmechanismen seiner Zeit ironisiert. Mithin sind es die Bedingungen der Produktion von Wissen, die im Text aufs Korn genommen werden. Dabei spielt Wieland die komischen Konflikte durch, die auftreten können, wenn das der Aufklärung nahestehende Wissenschaftsethos eines Demokrit auf den Eigendünkel einer unaufgeklärten Gesellschaft trifft. N2 - Yeni Çağın başlarındaki bilimsel tartışmalarda Şarlatanlar çok büyük bir önem taşırdı; çünkü dönemin aydını olan bilgeler onları olumsuz örnekler olarak görür ve bu olumsuzlukları kullanarak bilim için ideal ölçütler saptarlardı. Şarlatan figürüne olan genel ilgi edebiyata da yansımaktadır. Özellikle 1800'lerde bu figür, yazarlar tarafından sıklıkla ve farklı şekillerde ele alınmaktaydı. Bunu, eserlerinde yoğunlukla öne çıkaran yazarlardan biri de Christoph Martin Wieland'tır. Yazar, Geschichte der Abderiten (1773-1779) adlı romanında ideal bir bilge konumundaki kahraman Demokrit ile akıllarını kullanmayan hemşehrileri arasında ortaya çıkan ruhsal çelişkileri sahneler. Bu çalışmanın amacı, Wieland'ın bilgiyi yazınsal bir şekilde nasıl yansıtmak istediğini ortaya koymaktır. Bunu yaparken, Şarlatan motifi aracılığıyla zamanının bilim dışı uygulamalarını alaycı bir tavırla gösterir. Böylece metinde bilginin ortaya çıkma biçimleriyle de alay eder. Bunun yanında Wieland, aydınlanmamış, buna karşın kibirinden taviz vermeyen bir toplumun, aydın bir bilgeyle karşılaşması durumunda ortaya çıkabilecek komik tezatlıkları metin içinde öne çıkarır. KW - Wieland, Christoph Martin KW - Aufklärung KW - Wissen KW - Literatur KW - Reflexion KW - Die Abderiten KW - Abderitismus Y1 - 2017 UR - http://publikationen.ub.uni-frankfurt.de/frontdoor/index/index/docId/47759 UR - https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:hebis:30:3-477596 UR - http://www.gerder.org.tr/diyalog/Diyalog_2017_1/01_Onur_Bazarkaya.pdf SN - 2148-1482 VL - 2017 IS - 1 SP - 1 EP - 17 PB - GERDER CY - Meram ER -